درجه بندی روزه داری
پرسش :
آیا روزه داری هم درجه بندی دارد؟
پاسخ :
علماى اخلاق و سیر و سلوک، روزه را از نظر نقشى که در تکامل انسان دارد، به سه بخش تقسیم کرده اند:
یک. روزۀ عوام: این درجه از روزه، با پرهیز از خوردنی ها و نوشیدنی ها صورت می پذیرد که آسان ترین و پایین ترین درجۀ آن است.[۱]
دو. روزۀ خواص: در این نوع از روزه، روزه دار، تنها به پرهیز از خوردنی ها و نوشیدنی ها بسنده نمی کند؛ بلکه از همۀ حرام هاى الهى پرهیز می نماید. از این رو، دوری از خوردنی ها و نوشیدنی ها، شرط درستىِ روزه است و اجتناب از حرام ها، شرط قبولى آن.
سه. روزۀ خواصّ خواص: این نوع از روزه ـ که ویژۀ افراد اندکی است ـ با باز داشتن قلب و نگهدارى آن از هر چیزى به جز خدا که اشغال کنندۀ دل است (چه حلال و چه حرام)، به دست می آید. این روزه، روزۀ دل از اندیشه هاى دنیوى و باز داشتن آن از غیر خداوند است. شکستن این مرتبه از روزه، با اندیشه در بارۀ غیر خدا و قیامت، و فکر دربارۀ دنیا تحقّق می یابد مگر دنیایى که به خاطر دین خواسته شود؛ که چنین دنیایى، توشۀ آخرت است و دنیا نیست. این روزه، ویژۀ پیامبران، صدّیقان و مقرّبان است.
امیر مؤمنان، امام على (علیه السلام)، در اشاره به این سه درجه از روزه می فرماید: «روز ۀ دل، بهتر از روزۀ زبان است و روزۀ زبان، بهتر از روزۀ شکم».[۲]
هر یک از این دو مرتبۀ اخیر، به نسبت تلاش روزه داران و آمادگى آنان، مراتب بسیارى دارد، علاوه بر این که خودِ روزه هم از زاویۀ انگیزه هاى روزه دار، گوناگون است. نقطۀ اوج این مراتب، حال و هوای روزه دارى است که انگیزۀ روزه دارى اش، نه بیم از کیفر است و نه شوق به ثواب؛ بلکه تنها به خاطر فرمان بُردارى از فرمان الهى، علاقه مندى به تقرّب به خداى سبحان و به دست آوردن خشنودی اوست.
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. ر.ک: المقنعة، ص ۳۱۰؛ الإقبال، ج ۱، ص ۱۹۶.
[۲]. ر.ک: احیاء علوم الدین، ج ۱، ص ۳۵۰؛ المحجّة البیضاء، ج ۲، ص ۱۳۱.
منبع: از رمضان بیشتر بدانیم، حسین پور شریف، انتشارات دارالحدیث، قم 1394.
علماى اخلاق و سیر و سلوک، روزه را از نظر نقشى که در تکامل انسان دارد، به سه بخش تقسیم کرده اند:
یک. روزۀ عوام: این درجه از روزه، با پرهیز از خوردنی ها و نوشیدنی ها صورت می پذیرد که آسان ترین و پایین ترین درجۀ آن است.[۱]
دو. روزۀ خواص: در این نوع از روزه، روزه دار، تنها به پرهیز از خوردنی ها و نوشیدنی ها بسنده نمی کند؛ بلکه از همۀ حرام هاى الهى پرهیز می نماید. از این رو، دوری از خوردنی ها و نوشیدنی ها، شرط درستىِ روزه است و اجتناب از حرام ها، شرط قبولى آن.
سه. روزۀ خواصّ خواص: این نوع از روزه ـ که ویژۀ افراد اندکی است ـ با باز داشتن قلب و نگهدارى آن از هر چیزى به جز خدا که اشغال کنندۀ دل است (چه حلال و چه حرام)، به دست می آید. این روزه، روزۀ دل از اندیشه هاى دنیوى و باز داشتن آن از غیر خداوند است. شکستن این مرتبه از روزه، با اندیشه در بارۀ غیر خدا و قیامت، و فکر دربارۀ دنیا تحقّق می یابد مگر دنیایى که به خاطر دین خواسته شود؛ که چنین دنیایى، توشۀ آخرت است و دنیا نیست. این روزه، ویژۀ پیامبران، صدّیقان و مقرّبان است.
امیر مؤمنان، امام على (علیه السلام)، در اشاره به این سه درجه از روزه می فرماید: «روز ۀ دل، بهتر از روزۀ زبان است و روزۀ زبان، بهتر از روزۀ شکم».[۲]
هر یک از این دو مرتبۀ اخیر، به نسبت تلاش روزه داران و آمادگى آنان، مراتب بسیارى دارد، علاوه بر این که خودِ روزه هم از زاویۀ انگیزه هاى روزه دار، گوناگون است. نقطۀ اوج این مراتب، حال و هوای روزه دارى است که انگیزۀ روزه دارى اش، نه بیم از کیفر است و نه شوق به ثواب؛ بلکه تنها به خاطر فرمان بُردارى از فرمان الهى، علاقه مندى به تقرّب به خداى سبحان و به دست آوردن خشنودی اوست.
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. ر.ک: المقنعة، ص ۳۱۰؛ الإقبال، ج ۱، ص ۱۹۶.
[۲]. ر.ک: احیاء علوم الدین، ج ۱، ص ۳۵۰؛ المحجّة البیضاء، ج ۲، ص ۱۳۱.
منبع: از رمضان بیشتر بدانیم، حسین پور شریف، انتشارات دارالحدیث، قم 1394.
پرسش و پاسخ مرتبط
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}